Tri Nhân Tri Diện Bất Tri Tâm

Mùa Vọng đã qua đi hơn nửa mà nay mới có dịp chia sẻ với các bạn. Cầu mong mọi người đã có được những ngày Mùa Vọng tốt đẹp.

Việt Nam ta có câu, "Tri nhân tri diện bất tri tâm." Người Mỹ cũng có câu tương tự, "One cannot judge a book by its cover." Đại ý của hai câu này là chúng ta chỉ có thế nhận xét một người theo thể diện bên ngoài chứ không thể biết được bên trong tâm hồn của người đó!

"Ngài chỉ là một vị giáo hoàng tạm quyền trông nom Giáo Hội." "Ngài sẽ chỉ tạm cai quản Giáo Hội một vài năm." Đây là một vài lời nhận xét về Đức Hồng Y Roncalli, sau khi ngài được chọn làm Giáo Hoàng với tước hiệu Gioan XXIII, người đã triệu tập Đại Công Đồng Vaticanô II. Lúc đó ngài đã được 77 tuổi. Có ai ngờ một cụ già 77 tuổi lại khởi sự một công trình vĩ đại đem lại nhiều lợi ích cho Giáo Hội và mọi phần tử trong Giáo Hội.

Qua tấm gương này, ta cũng không nên vội lên án hoặc chỉ trích những bọn Luật sĩ, Biệt Phái, Pharisêu và những người thời xưa đã không nhận Gioan Tẩy Giả cũng như Chúa Giêsu là những vị tiên tri. Họ không nhận ra là vì xét theo diện mạo và tác phong bên ngoài của Gioan và Chúa Giêsu thì không giống như diện mạo và tác phong của một tiên tri họ mong chờ. Đúng là "tri nhân tri diện bất tri tâm."

Xét chung, con người (trong đó có chúng ta) nhiều lần cũng rất sai lầm trong việc nhận xét tha nhân. Con người thường xếp tha nhân với chức vụ của họ vào một khuôn khổ. Thí dụ, bác sĩ phải có những tác phong và thái độ của bác sĩ....tổng thống phải có thái độ và tác phong của tổng thống...Linh mục, tu sĩ nam nữ thì phải đạo đức, thánh thiện, hiền lành, khiêm nhường v.v...và rồi một khi thấy một ai xưng mình là bác sĩ, tổng thống, linh mục hoặc tu sĩ, nhưng ăn nói, hành động và xử sự khác với khuôn khổ mà họ đã ấn định thì họ sẽ không tin cá nhân đó. Mà nếu có tin thì cũng có nhiều lời ra tiếng vào không tốt về cá nhân đó.

Cũng vì thế mà xã hội cũng như Giáo Hội, cộng đoàn, và các hội đoàn mất đi nhiều nhân tài và những người có nhiều khả năng chỉ vì họ học ở một trường không có danh tiếng, xuất thân từ một nời vô danh tiểu tốt, hoặc họ là em của một tên cô hồn, ác đảng chuyên môn lừa gạt người khác..v..v...Chính Chúa Giêsu cũng bị Natanaen đánh giá vì Ngài xuất thân từ Nagiarét, "Ở Nagiarét có cái chi hay." (Gn 1:46) Điển hỉnh hơn nữa là trong bài Tin Mừng của Thứ Sáu tuần II Mùa Vọng vừa qua, "Gioan đến không ăn không uống, thì họ nói 'Ông ta phải qủy ám.' Con Người đến ăn uống như thường, thì họ nói: 'Đó là người mê ăn uống, là bạn của quân thu thuế và những kẻ tội lỗi." (Mt 11:18-19).

Đáng lẽ những sự kiện trên cũng đủ để lại cho hậu thế một kinh nghiệm để tránh khỏi những tính hư nết xấu đó. Nhưng, nhìn vào thực tế thi trước sao sau vậy! Chẳng phải đi đâu xa, chỉ cần nhìn vào cuộc sống hằng ngày trong gia đình, trong cộng đoàn hay nơi xả hội chúng ta sẽ thấy rõ. Dù muốn hay không cũng phải nhận rằng có bao nhiêu người tài giỏi, tốt lành không còn chung sống, sinh hoạt với gia đình, cộng đoàn cũng chỉ vì chúng ta không biết nhìn vượt qua bản tính tự nhiên cũng như diện mạo và tác phong bên ngoài của con người. Hoặc có rất nhiều khả năng không được tận dụng cũng chỉ vì những con người đó không lọt vào cái khuôn khổ mà chúng ta đã ấn định.
Trong cuộc sống hằng ngày, có rất nhiều Elia đến giúp ta dọn đường cho ngay thẳng, lấp đầy hố sâu, và bạt mọi núi đồi. Nhất là Chúa Giêsu đã đến với ta hằng ngày trong những con người tầm thường: những người khó tính thiếu nhân đức, những người lười biếng, nói nhiều làm ít, và những người bệnh tật yếu sức....

Ta đã đón nhận Êlia và Chúa với thái độ nào? Chúng ta đã vui nhận sự giúp đờ của những Êlia hoặc đã cho Chúa sự kiên nhẫn, thời giờ, sự nâng đỡ, và viếng thăm Ngài nơi giường bệnh chưa? HAY ta chỉ nhận xét theo diện mạo bề ngoài rồi thầm lặng từ chối hoặc bò đi.

Mùa Vọng là mùa thống hối, mùa canh tân để dọn tâm hồn đón Chúa trong đêm Giáng Sinh. Đây là một dịp tốt cho ta nhìn lại con người của mình, kiểm điểm lại thái độ nhận xét tha nhân của mình. Ta có vượt qua lãnh vực tự nhiên để nhìn thấu vào tận tâm hồn của mỗi người để nhận ra những Êlia đang giúp ta dọn đường cho Chúa đến hoặc nhận ra sự kiện Chúa đã đến nơi những con người thấp kém trong xã hội, trong gia đình và trong cộng đoàn...và rồi mở rộng vòng tay sẵn sàng đón nhận Ngài vào trong nhà mình?

Đối với sức tự nhiên chúng ta chỉ có thê "Tri nhân tri diện bất tri tâm." Vì thế, xin Mẹ Maria Đồng Công, người đã vượt qua sự hiểu biết tự nhiên để đón nhận chính Con Thiên Chúa vào trong cung lòng và cũng sẵn sàng đón nhận Chúa hiện thân nơi những con người xấu số trong xã hội, giúp chúng ta vượt qua tính tự nhiên để cùng với Mẹ đón Chúa hằng ngày nơi mọi người, nhất là nơi những con người thấp kém nhất trong xã hội.

Padre Paolo