Đoản khúc 11: Cái họ cần...

[Đỗ Tường Vy]

Theo Tường Vy thì chuyện có thể như vầy...

Người nghèo cũng có cái 'sĩ' của người nghèo!
Mà dường như người nghèo cái sĩ càng to hơn người không nghèo!
Bởi vậy văn hoá 'tặng quà' của người Việt ta (mà chắc không riêng văn hoá Việt)
có câu 'của cho không bằng cách cho'... để nói lên sự tế nhị
trong việc tặng quà nói riêng và trong văn hoá giao tế nói chung...
Tặng quà sao cho khéo để người nhận không thấy mình bị xúc phạm
mà người tặng cũng không thấy mình bị rẻ rúng!
Nhưng trên hết là tấm lòng yêu thuơng!

Vy nhớ có lần Vy đọc mẩu chuyện này ở đâu đó...
Một người nhà nghèo nọ mang một túi quà đến biếu cho
một người không nghèo mà người ấy rất quý trọng...
Người không nghèo vui mừng mở túi quà ra và vén khéo chia nó ra
làm hai phần, một phần vui vẻ nhận, phần còn lại gói thật cẩn thận
và cởi mở nói với người nghèo rằng: 'Chị mang về cho các cháu ở nhà... vì chị
tặng tôi những thứ ngon như vầy chắc gì ở nhà chị có!'
Và như thế... trong đầu tôi văng vẳng mãi 'âm thanh' của người phụ nữ
đôn hậu 'chắc gì... chị có'...
Mẹ tôi thường dạy chị em chúng tôi từ rất nhỏ câu này:
'Mình ăn thì hết họ ăn thì còn!'

Vẫn biết văn hoá tặng quà của người Việt ta thì vô cùng tinh tế...
Nhưng ở đây, tôi chỉ dám chia sẻ một vài khía cạnh rất ư là nhỏ!
Ví dụ, khi tặng quà cho người có địa vị cao hơn mình,
người tặng quà nên ngồi với tư thế... thẳng lưng!
Nhưng khi tặng quà cho người 'dưới' mình một chút thôi
(nhưng 'có ở trong chăn mới biết chăn có rận'
nên chưa chắc ai 'cao', ai 'thấp'; ai 'trên', ai 'dưới'...
trong trường hợp này đâu heng!)
thì ta phải cúi mình cho thật là thấp ...
Thấp đến mức có thể nâng được giá trị phẩm chất của 'người cùng khổ'
lên một tầm cao mới!

Chỉ nói về 'tư thế' tặng quà thôi đã thấy là không đơn giản rồi...
Vì hầu như trong quan hệ giao tiếp thì 'ngôn ngữ không lời'
đã chiếm tới 95% so với ngôn ngữ có lời...
Còn chưa kể tới, sau khi người được nhận quà... mở quà ra, thay vì mang ơn, đằng này...
người ta lặng lẽ 'cắt đứt' quan hệ với người tặng món quà 'quý hoá quá'...
Điều này rất khó mường tượng... vì lòng người rất khó đoán...
Hoặc như tặng quà cho người có hoàn cảnh khó khăn,
cho dẫu ta có 'thiệt tình' đến mấy vì nghĩ là phải tặng món quà 'thực tế'
so với gia cảnh của của họ... nhưng xin hãy đừng quên 'cái sĩ của người nghèo' !
Ví như ta thường vận động quyên góp vật dụng cũ tặng cho người nghèo, ta nên thăm dò ý kiến của nơi nhận để tránh những khó khăn cho nơi đón nhận...

Như có lần tôi cùng một soeur về Kon-tum trong việc dự Lễ 100 năm của người Dân tộc thiểu số tại nhà thờ Gỗ. Nghỉ lại trong tu viện Vinh Sơn dòng Nữ tử Bác Ái.
Tôi nhìn thấy có tới vài bao hàng được ghi 'from: Thành phố Hồ Chí Minh...' căng phồng...rất to (một tạ) đang nằm lăn lóc ở lối đi...
Tò mò hỏi một soeur xem cái gì trong đó... thì biết đó là quần áo cũ! Mới hỏi có một câu, như là có gì là 'chất chứa' á... soeur trả lời một mạch!
Soeur nói: 'Phải chờ thuê người giặt tẩy rồi mới dám đem phân phát cho người nghèo... Nhiều người làm từ thiện không có ý thức... Có lần ở đây, các soeur nhận toàn những loại quần áo bẩn và có cái còn thủng cả đáy... Họ không tôn trọng người nghèo!'

Ngược lại, việc dành dụm, chắt chiu để 'bấm bụng' biếu xén cho người giàu những phẩm vật 'phung phí phạm' hoặc xa xỉ đến mức 'vung tay quá trán' với những món quà mà mình không dám mơ hưởng thụ... (trong trường hợp tặng quà cho người thân tình mà mình yêu quý)... thì đôi khi vô tình làm cho người nhận ái ngại và thật khó nghĩ...

Lan man vậy thôi, Tường Vy xin phép được ngừng ở đây và không quên
cảm ơn ông bà ACE đã cùng Vy chia sẻ những phút giây chân tình!

Đỗ Tường Vy