Các bạn thân mến,
Xã hội ngày càng phát triển với tốc độ chóng mặt, kéo theo con người cũng quay cuồng trong cái vòng xoáy của nó. Nào là kinh tế thị trường, nào là hiện đại hóa - công nghiệp hóa, rồi thì toàn cầu hóa... Người trẻ chúng ta cũng bị cuốn vào nhịp sống tấp nập và bận rộn với biết bao nhiêu lo toan: chuyện học hành, chuyện làm ăn, luyện tập kỹ năng cứng - kỹ năng mềm, luyện ngoại ngữ,... đủ thứ bận rộn để chúng ta có thể bắt nhịp được với xã hội.
Thời gian dường như ít dần đi mỗi ngày với hàng núi công việc cần giải quyết. Có lẽ chính vì thế mà người trẻ chúng ta càng ngày càng ít "lắng nghe" hơn. Chúng ta thường chỉ tranh thủ nghe - tranh thủ nói - tranh thủ làm - tranh thủ ăn - tranh thủ ngủ! Điều này dẫn đến 3 tác hại:
- Khi không lắng nghe tiếng Chúa: chúng ta dễ bị lầm lạc, cám dỗ, sa ngã...
- Khi không lắng nghe chính mình: chúng ta không hiểu mình là ai, mình cần gì, nên và không nên làm gì...
- Khi không lắng nghe nhau: chúng ta làm cho sợi dây liên đới giữa con người với nhau ngày càng mong manh hơn, đôi khi nó dẫn đến những hệ quả tiêu cực: mọi người không hiểu nhau, không thông cảm cho nhau, từ đó sinh ra thái độ thờ ơ, vô cảm, và thậm chí là vô nhân đạo.
1. Lắng nghe là gì?
Một định nghĩa vui vui cho rằng: "Nói là bạc, im lặng là vằng, lắng nghe là kim cương". Sự so sánh này thể hiện rõ giá trị của sự lắng nghe.
Nói theo khoa học thì: "Lắng nghe là một quá trình tập trung chú ý để giải mã sóng âm thanh thành ngữ nghĩa". Định nghĩa này phân biệt sự lắng nghe với sự nghe thấy.
Còn theo mình thì "Lắng nghe là một sự cảm nhận sâu sắc, không những qua lỗ tai mà còn từ con tim và khối óc".
Các bạn có thấy lạ không? Thông thường người ta nói "mắt thấy - tai nghe" thôi, làm gì có con tim và khối óc ở đây? Các bạn thân mến, nếu chỉ lắng nghe bằng tai và sự chú ý theo định nghĩa thứ hai, liệu rằng những thông điệp bạn nhận được có chính xác không? Mình xin chia sẻ một vài thí dụ cho thêm phần thú vị nhé:
Hai thí dụ trên cho chúng ta thấy, sự tập trung để giải mã đoạn âm thanh nghe qua tai thành ngữ nghĩa chưa đủ để có thể đạt tới một thông điệp đúng. Muốn đạt tới sự lắng nghe đúng đắn cần phải cảm nhận bằng cả con tim và khối óc._ Nhạc sỹ Ngọc Lễ khi viết bài hát về con gái, đã cảm nhận như sau: "Con gái nói có là không, con gái nói không là có, con gái nói ghét là thương, con gái nói thương là ghét đó..."
_ Một bài thơ của Silva Kaputikyan được dịch sang Tiếng Việt như sau: "Em bảo : "Anh đi đi" - Sao anh không đứng lại ? - Em bảo : "Anh đừng đợi" - Sao anh vội về ngay ? - Lời nói thoảng gió bay - Đôi mắt huyền đẫm lệ - Mà sao anh khờ thế - Không nhìn vào mắt em"
Lắng nghe cũng không nhất thiết là phải sử dụng đôi tai, mà chính là bằng cảm nhận sâu sắc trong nội tâm của chính mình.
Đôi khi, trong thinh lặng, bạn ngắm nhìn CG chết treo trên thập giá, bạn nghiệm ra được một tình yêu, bạn "lắng nghe" được một lời mời gọi.
Đôi khi, trong thinh lặng, bạn "lắng nghe" được tiếng lương tâm mách bảo bạn làm những điều thiện, tránh xa những điều xấu; bạn "lắng nghe" được một sự nhắc nhở từ chính cái tôi của mình: "Hãy vượt qua, hãy chiến thắng, hãy cố lên..."
2. Tại sao phải lắng nghe?
_ Lắng nghe giúp chúng ta thực sự "đối thoại" với Thiên Chúa.
Khi bạn lắng nghe Lời Chúa và cảm nhận được một lời mời gọi, một sự an ủi, một lời động viên, một sự chỉ bảo... bạn sẽ thấy rằng mình không cô đơn, Chúa không xa vời, Ngài luôn đồng hành và nâng đỡ bạn, giúp bạn không bị vấp ngã và lạc lối.
_ Lắng nghe lương tâm giúp chúng ta sống đúng và xứng đáng.
Khi nói bạn là "con người", bạn đã có một phẩm giá vô cùng cao quí. Và còn hơn thế nữa, Chúa Giêsu đã xuống thế làm con người, để cho bạn được trở nên con Thiên Chúa, phẩm giá của bạn lại còn cao quí hơn. Vậy bạn sẽ làm gì để sống đúng với phẩm giá cao quí mà Thiên Chúa đã ân ban cho bạn? Hãy lắng nghe và làm theo tiếng lương tâm!
_ Lắng nghe giúp chúng ta nhận ra chính mình.
Khi bạn lắng nghe chính mình, bạn sẽ khám phá ra được những điều cực kì thú vị: bạn biết được sở trường-sở đoản-sở thích của mình, bạn biết được nhu cầu, khả năng, mục đích, lý tưởng, ước mơ, hy vọng... từ đó làm cơ sở cho bạn định hướng cuộc đời của mình sao cho thực sự hữu ích và ý nghĩa.
_ Lắng nghe giúp chúng ta hoàn thiện chính mình.
"Nói là gieo, nghe là gặt". Khi bạn lắng nghe, bạn gặt hái được nhiều thông tin bổ ích, những cái hay, cái đẹp của người khác, làm phong phú thêm cho kho tàng kiến thức của bạn, và khai mở cho bạn những ý tưởng sáng tạo làm nên những nét đẹp cho đời.
_ Lắng nghe giúp chúng ta hiệp thông.
Còn nhớ ngày xưa trong Kinh Thánh có câu chuyện con người muốn xây Tháp Babel lên đến tận trời. Thấy con người kiêu ngạo, Chúa đã làm cho mỗi người nói một thứ tiếng khác nhau, họ không hiểu lần nhau, người nói thế này kẻ làm thế nọ, cuối cùng tháp Babel đã sụp đổ và con người phân tán khắp mọi nơi.
Câu chuyện cho thấy, nếu chúng ta không hiểu nhau, thì không thể cùng chung sống và làm việc với nhau một cách hài hòa. Nhưng làm sao chúng ta hiểu nhau được, nếu không lắng nghe? Như vậy, sự lắng nghe giúp cho con người xích lại gần nhau trong tình liên đới, hiệp thông, đoàn kết, yêu thương.
Trên đây là những lợi ích chính của lắng nghe. Ngoài ra, còn rất nhiều lợi ích khác như:
_ Lắng nghe là bằng chứng của sự quan tâm, tôn trọng và yêu thương.
_ Lắng nghe giúp vấn đề được sáng tỏ
_ Lắng nghe giúp người nói được giải tỏa, cảm thấy tự tin hơn
_ Lắng nghe là một cách chữa lành
...
Các bạn thấy đấy, lắng nghe có thật nhiều lợi ích. Vậy tại sao chúng ta lại không dành thời gian để lắng nghe nhỉ?
Khi đề cập đến chuyện "nghe", các chuyên gia về kỹ năng sống thường đưa ra nhận xét: "Con người có hai lỗ tai, nhưng chỉ có một cái miệng, đó là tạo hóa muốn khuyến khích con người nên biết lắng nghe nhiều hơn". Và trong các lớp về "giao tiếp" mà All đã được học qua, lúc nào giảng viên cũng khẳng định, một người giao tiếp giỏi không phải là người nói nhiều và nói hay, mà là người biết gợi mở, sao cho NGHE > NÓI.
3. Lắng nghe như thế nào?
Nói một cách dài dòng, thì khi lắng nghe chúng ta phải cảm nhận từ lời nói, giọng điệu, từng cử chỉ của cơ thể... của người nói, sau đó phải đặt vị trí của mình vào người nói, và cuối cùng là phản chiếu.
Tất cả những điều trên có thể nói tóm gọn lại là chúng ta phải lắng nghe một cách thấu cảm. All rất thích dùng hai chữ này để diễn tả sự lắng nghe.
Có một câu chuyện rằng:
Các bạn thân mến, câu chuyện trên thât là kì lạ phải không? Người công nhân rất là bức xúc về điều kiện làm việc khắp nghiệt và mức lương không tương xứng, nhưng tại sao anh lại rút lui khi vị giám đốc hỏi anh mức lương anh mong muốn? Có phải chính là vì vị giám đốc kia đã biết lắng nghe một cách thấu cảm, và người công nhân cảm nhận được điều ấy qua thái độ của ông? Chúng ta cùng suy gẫm nhé!Một hôm, một người công nhân gõ cửa ầm ầm đòi vào gặp giám đốc để bày tỏ bức xúc của mình về điều kiện làm việc và chế độ tăng lương của công ty. Vị giám đốc lớn tuổi nhẹ nhàng mời anh ta vào và hỏi chuyện
_ Anh Năm à, anh cứ bình tĩnh nói với tôi tất cả những bức xúc của anh, tôi hứa sẽ giải quyết cho anh trong phạm vi cho phép của mình.
Thế là người công nhân bắt đầu kể lể về điều kiện làm việc ở công ty, sự mất sức của người lao động, chế độ tăng lương chưa thỏa đáng... Rồi anh kể về sự khó khăn của gia đình, rằng vợ con anh bị bệnh mà không đủ tiền thuốc men, anh phải đi làm thêm chỗ khác...
Vị giám đốc lắng nghe không sót một lời, mắt ông bắt đầu ứa lệ:
_ Tôi thật là thiếu sót, hoàn cảnh của anh như vậy mà giờ tôi mới biết.
Rồi ông đến bên, vịn tay lên vai người công nhân:
_ Bây giờ anh nói cho tôi biết, anh muốn mình được tăng lương lên bao nhiêu?
Người công nhân nhìn vị giám đốc của mình, từ từ trả lời:
_ Dạ thôi ạ, em chỉ muốn tâm sự cho anh hiểu... Cảm ơn anh đã lắng nghe. Em chào anh em về ạ!
4. Lời kết:
Trong dòng đời hối hả ngược xuôi, chúng ta cũng cùng nhau cố gắng dành một vài khoảng lặng để lắng nghe, và lắng nghe một cách thấu cảm nhé các bạn!
_ Lắng nghe tiếng Chúa để mạnh dạn bước đi trong sự thật và chân lý
_ Lắng nghe tiếng lòng để biết mình nên làm gì
_ Lắng nghe nhau để hiểu-cảm thông-và yêu thương nhau nhiều hơn
Đừng để cho một ai phải cảm thấy "cô đơn giữa chốn đông người", đừng để chúng ta có tai mà như điếc, có mắt như mù, có tim mà không biết yêu thương...
__________________________
Lạy Chúa, xưa Ngài đã nói
"Ai có tai thì nghe" (Mt 13,9)
Chúa ơi, chúng con đều có tai cả
nhưng đôi khi chúng con lại không biết nghe,
và không muốn nghe
Xin Chúa lần nữa hãy phán "E-pha-ta"
để chúng con biết "mở ra"
lắng nghe tiếng Chúa - tiếng con - và tiếng anh em
ngõ hầu chúng con luôn kết hiệp mật thiết với Chúa và với nhau
trong Tình Yêu của Thiên Chúa Ba ngôi
Amen.
Các chủ đề tương tự trong chuyên mục này:
Cộng đồng công giáo dành cho giới trẻ
Trả Lời Với Trích Dẫn
